Właściwości i zastosowanie witaminy B3 (niacyny) w kosmetologii i medycynie
Witamina B3, znana także jako witamina PP czy niacyna, jest składnikiem o szerokim spektrum działania zarówno w sektorze kosmetycznym, jak i medycznym. Jej działanie prozdrowotne manifestuje się na wiele różnych sposobów – od poprawy wyglądu skóry, po wsparcie w walce z takimi dolegliwościami jak depresja, migrena czy cukrzyca typu 1. Bez wątpienia, warto zadbać o odpowiednią dawkę niacyny w codziennej diecie.
Niacyna jest terminem obejmującym dwa związki chemiczne: kwas nikotynowy oraz amid kwasu nikotynowego – nikotynamid. Skrót PP nawiązuje do przeciwpelargycznych właściwości substancji, które pomagają zwalczać zmiany skórne typu Pella Agra. Co ciekawe, jest to jedyna witamina, którą nasze ciało potrafi samodzielnie produkować z tryptofanu. Niemniej jednak, dla zapewnienia odpowiedniego poziomu tej substancji w organizmie niezbędne jest uzupełnianie jej przez dietę.
Źródła witaminy B3 są różnorodne – znajdziemy ją zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. W naszej diecie występuje ona w formie kwasu nikotynowego i jego amidu, a także jako produkt przemiany tryptofanu zawartego w żywności (60 mg tryptofanu daje 1 mg witaminy B3). Dzienne zapotrzebowanie na niacynę jest zróżnicowane – dzieci do 3 roku życia potrzebują do 10 mg, kobiety do 14 mg, a mężczyźni nawet do 16 mg tej witaminy każdego dnia. Niacyna obfituje w takich produktach jak drożdże (do 50 mg na 100 g), otręby pszenne (do 35 mg na 100 g), orzeszki ziemne (17,2 mg/100 g), mięso cielęce (do 17 mg/100 g), mięso wołowe (do 8,4 mg/100 g), ryby morskie (8 mg/100 g), grzyby (4,6 mg/100 g) czy ziemniaki (1,5 mg / 100 g). Do źródeł niacyny zaliczyć można również kawę i herbatę, choć ilości tej witaminy w nich są stosunkowo niewielkie.
Witamina B3 jest substancją rozpuszczalną w wodzie i współpracuje z innymi witaminami z grupy B (B1, B2 i B6). Chrom potęguje działanie niacyny, natomiast nadmiar cukrów ogranicza jej aktywność. Niacyna jest odporna na działanie wysokiej temperatury, kwasów, zasad oraz promieniowania UV. Podczas gotowania przechodzi do wywaru, co zwiększa wartość odżywczą potraw. Pierwszy opisał ją Hugo Weidel, chemik badający właściwości nikotyny w XIX wieku. Ostateczny skrót PP (Pellagra-Preventing factor) oraz nazwa niacyna wynikały z prób uniknięcia asocjacji witaminy z nikotyną.
W dziedzinie medycyny, witamina B3 jest cennym składnikiem ograniczającym toksyczne działanie różnorodnych związków chemicznych i leków. Znajduje zastosowanie w terapii zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia, czy hormonalnych, np. obniżone libido. Dodatkowo, niacyna wpływa na procesy metaboliczne lipidów i lipoprotein, których zaburzenia prowadzą do miażdżycy. Warto podkreślić, iż regularne spożywanie niacyny w ilości przekraczającej 1 g dziennie pozytywnie wpływa na stężenie „dobrego” cholesterolu HDL i redukuje poziom triglicerydów i „złego” cholesterolu LDL. Nowe badania sugerują także skuteczność niacyny w procesie leczenia migreny.
