Flebografia – diagnostyka układu żylnego: przegląd, wskazówki i koszt

Flebografia, znana również jako wenografia, jest techniką radiologiczną stosowaną do analizy układu żylnego. Proces polega na wprowadzeniu substancji kontrastowej do żył, a następnie wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego. Mimo że jest to metodologia stopniowo zastępowana przez nowsze metody, nadal jest uważana za standard w diagnozowaniu, między innymi, żylaków kończyn dolnych.

Badanie flebograficzne jest jednym z tzw. badań angiograficznych, które są skoncentrowane na wizualizacji naczyń krwionośnych. Podczas procedury środek kontrastowy jest podawany bezpośrednio do żył, które mają być zobrazowane. Wyróżnia się dwa typy flebografii: pośrednią i bezpośrednią. Pośrednia polega na podaniu kontrastu do tętnicy, co najpierw pozwala uwidocznić układ tętniczy na zdjęciu RTG, a następnie układ żylny. Z kolei flebografia bezpośrednia polega na podaniu środka kontrastowego bezpośrednio do naczyń żylnych. Flebografię dzieli się także ze względu na kierunek przepływu kontrastu: zstępującą (zgodnie z grawitacją) lub wstępującą (zgodnie z kierunkiem przepływu krwi).

Przygotowanie do flebografii wymaga od pacjenta ograniczenia jedzenia przed badaniem oraz wykonania podstawowych badań laboratoryjnych, takich jak badanie funkcji nerek czy układu krzepnięcia. Te informacje są istotne ze względu na wprowadzanie środka kontrastowego, który może prowadzić do uszkodzenia kanalików nerkowych, zwłaszcza w przypadku odwodnienia. Na szczęście takie komplikacje są stosunkowo rzadkie.

Podczas samego badania pacjent otrzymuje środek kontrastowy, a następnie przyjmuje pozycję ciała zależną od badanego obszaru i typu flebografii (wstępującej lub zstępującej). Po wprowadzeniu środka kontrastowego lekarz wykonuje jedno lub kilka zdjęć RTG. W odpowiednim momencie lekarz może również ocenić przepływ między powierzchownym i głębokim układem żylnym, szybkość przepływu krwi i funkcję zastawek żylnych. Po zakończeniu procedury pacjent otrzymuje roztwór soli fizjologicznej, aby opłukać naczynia, a następnie powinien pić duże ilości płynów, aby zapobiec odwodnieniu.

Podstawowym wskazaniem do wykonania flebografii jest ocena drożności i funkcjonalności naczyń żylnych. Mimo że techniki takie jak ultrasonografia dopplerowska, angiografia CT czy angiografia rezonansu magnetycznego zyskują na popularności, flebografia nadal jest powszechnie wykorzystywana do oceny obecności zakrzepów i zatorów, prawidłowej funkcji zastawek żylakowych, a także ewentualnych nieprawidłowości naczyniowych. Flebografię wykonuje się często u pacjentów z podejrzeniem zakrzepicy żył głębokich lub powierzchownych kończyn dolnych, przewlekłej niewydolności żylnej lub niedrożności dużych naczyń żylnych, jak na przykład żyły nerkowe. Cena flebografii zależy od obszaru badania i wynosi około 120 zł za jedną nogę i 200 zł za dwie.