Proces diagnozowania i leczenia nietolerancji pokarmowej: od objawów po strategie terapeutyczne
Nietolerancja pokarmowa może być trudna do zidentyfikowania, ze względu na niekonkretne, często mylące objawy. Niektóre z nich mogą pojawić się nawet 3 dni po zjedzeniu problematycznego pokarmu. Jeżeli odczuwasz regularnie takie dolegliwości jak ból brzucha, nieregularne wypróżnienia, wzdęcia czy mdłości, powinieneś skonsultować to z lekarzem. Specjalista przeprowadzi odpowiednie badania, które pomogą mu ustalić przyczynę twoich problemów i zaproponować skuteczne metody leczenia.
Nietolerancje pokarmowe często są wynikiem niedostatku lub braku enzymów potrzebnych do rozkładania takich substancji jak histamina, fruktoza czy laktoza. Czasem problemem są uszkodzone kosmki jelitowe – takie uszkodzenia mogą być spowodowane przez antybiotyki, alkohol, leki przeciwzapalne bez sterydów i chemioterapeutyki. Objawy nietolerancji pokarmowej mogą pojawić się po kilku godzinach od spożycia danego produktu, ale czasami pojawiają się dopiero po 72 godzinach. Warto zauważyć, że objawy te nie są efektem błędnej reakcji systemu immunologicznego na pokarm.
Typowe objawy nietolerancji pokarmowej obejmują: problemy z układem pokarmowym (ból brzucha, nieregularne wypróżnienia, wzdęcia, wymioty), utratę apetytu, nieprzyjemny zapach z ust, problemy skórne (takie jak łuszczyca, wysypka i trądzik), chroniczne migreny, przewlekłe zmęczenie, pogorszenie stanu chorób autoimmunologicznych oraz ogólne osłabienie odporności.
Jeżeli podejrzewasz u siebie nietolerancję pokarmową powinieneś zgłosić się do lekarza rodzinnego. Po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu lekarz może przekierować cię do gastroenterologa lub dietetyka. Nie zaleca się samodzielnej próby wprowadzenia diety eliminacyjnej – grozi to niedoborami pokarmowymi. Dobrym pomysłem jest prowadzenie dzienniczka żywieniowego, który pozwoli lekarzowi na dokładniejszą diagnozę.
W celu zdiagnozowania nietolerancji laktozy można wykonać wodorowy test oddechowy. Jest on pomocny szczególnie dla osób doświadczających wzdęć, zaparć i bólu brzucha. Dzięki temu badaniu można określić, czy dolegliwości są spowodowane nietolerancją pokarmową, a nie zespołem jelita drażliwego czy SIBO. Lekarz może skierować pacjenta również na badanie krwi w celu określenia poziomu przeciwciał IgG dla określonych składników pokarmowych. Warto również wykonać testy DNA na nietolerancje pokarmowe – umożliwiają one odkrycie polimorfizmów genów odpowiedzialnych za procesy metaboliczne.
Metoda leczenia nietolerancji pokarmowej zależy od nasilenia objawów. W przypadku łagodnych lub umiarkowanych dolegliwości, stosuje się dietę rotacyjną trwającą 6-12 miesięcy, która polega na cyklicznym spożywaniu problematycznych pokarmów co 3-4 dni i zastępowaniu ich dobrze tolerowanymi produktami w pozostałym czasie. Jeśli reakcje są silne, lekarz może zalecić dietę eliminacyjną, która zakłada całkowite wykluczenie danego składnika z diety. Dieta eliminacyjna powinna być prowadzona pod kontrolą specjalistów, aby zapobiec niedoborom pokarmowym.
