Zagadnienie bólu kręgosłupa: symptomy, przyczyny i terapie

Ból kręgosłupa, razem z bólami głowy, jest jednym z dwóch najczęstszych problemów zdrowotnych o charakterze bólowym, do jakich zgłaszają się pacjenci na całym świecie. Według danych od Światowej Organizacji Zdrowia, jest to jedna z głównych przyczyn niepełnosprawności a także ryzyka nadużywania środków przeciwbólowych opartych na opioidach. Jak można radzić sobie z tym rodzajem bólu w sposób bezpieczny? Czym są spowodowane nasze kłopoty ze zdrowiem kręgosłupa?

W prestiżowym czasopiśmie naukowym „The Lancet”, w 2023 roku ukazało się badanie, które pokazuje, że na ból dolnej części kręgosłupa narzeka 619 milionów ludzi na globalną skalę, a prognozy do 2050 roku wskazują wzrost tej liczby do 843 milionów osób. Kobiety doświadczają tego rodzaju dolegliwości nieco częściej, a intensyfikacja bólu następuje zwykle po 45 roku życia, osiągając szczytowy poziom w starości. Osoby o niskim poziomie aktywności fizycznej oraz wykonujące prace fizyczne wymagające dźwigania, pchania czy ciągnięcia są bardziej narażone na problemy z kręgosłupem. Otyłość i stres są również istotnymi czynnikami ryzyka.

Ból kręgosłupa nie jest jednoznaczny – pod tym pojęciem kryje się wiele różnych dolegliwości. Na uwagę zasługuje fakt, że nasz kręgosłup składa się z 33-34 kręgów, oddzielonych dyskami ze tkanki łącznej i otoczonych mięśniami, które stabilizują jego strukturę. Każdy element tej konstrukcji może ulec zaburzeniu, prowadzącym do poważnego dyskomfortu.

W medycynie wyróżnia się trzy główne typy bólu kręgosłupa: szyjny (obejmujący kręgi C1-C7), piersiowy (kręgi Th1-Th12) oraz lędźwiowy (kręgi L1-L5), który jest najczęściej zgłaszanym rodzajem bólu. Ból może dotyczyć także odcinka krzyżowo-ogonowego, zwłaszcza kręgów S1-S5. Bezpośrednią przyczyną tych dolegliwości jest najczęściej ucisk na nerwy otaczające te obszary. Ponadto, medycyna dzieli ból kręgosłupa na ostry (trwający od kilku dni do miesiąca), podostry (obserwowany w okresie 4-12 tygodni) oraz przewlekły (codziennie utrapienie przez ponad 3 miesiące).

Objawy towarzyszące bólom kręgosłupa to nie tylko sam ból. Pacjenci często potrafią dostarczyć więcej informacji, które są kluczowe dla postawienia diagnozy. Często ból nasila się podczas dźwigania i zginania pleców, a czasem jest silniejszy w pozycji stojącej, leżącej lub siedzącej. Niektórzy pacjenci zgłaszają sztywność kręgosłupa rano po przebudzeniu, która ustepuje w miarę aktywności. Ból może również promieniować do pośladków, bioder czy nóg.

Czasami do bólu kręgosłupa dołączają dodatkowe objawy, które wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Do nich zaliczają się mrowienia i drętwienie w kończynach, problemy z oddawaniem moczu i kału, osłabienie nóg, gorączka oraz niewyjaśniona utrata masy ciała.